Covid XBB.1.5

COVID XBB.1.5 nedir?

Ocak 2023

Covid XBB.1.5, küresel olarak baskın Omicron Covid varyantının bir başka dalıdır. Omicron, 2021'in sonlarında ortaya çıkmasından bu yana, önceki Alfa, Beta, Gama ve Delta koronavirüs varyantlarından daha az tehlikeli bir durum sergiledi.

Omicron ayrıca daha birçok bulaşıcı alt varyanta yol açmıştır.

XBB.1.5 semptomlarının, bulgularının, önceki Omicron suşlarının semptomlarına benzer olduğu düşünülmektedir. Çoğu insan soğuk algınlığı benzeri semptomlar yaşar.

XBB.1.5 daha bulaşıcı mı yoksa tehlikeli mi?

XBB.1.5, Eylül 2022'de Birleşik Krallık'ta (İngiltere) dolaşıma giren XBB'den ortaya çıktı. 

XBB, vücudun bağışıklık savunmasını yenmesine yardımcı olan bir mutasyona sahipti, ancak bu mutasyon, aynı zamanda insan hücrelerini enfekte etme, hücreler bağlanma yeteneğini azalttı.

Imperial College London'dan Prof Wendy Barclay, XBB.1.5'in ise, XBB’den farklı olarak, F486P olarak bilinen ve bağışıklıktan kaçmaya devam ederken hücrelere bağlanma yeteneğini geri kazandıran bir mutasyona sahip olduğunu söyledi. Bu da daha kolay yayılmasını sağlamaktadır.

Virüs vücudun savunma mekanizmalarını aşmanın yeni yollarını bulmak için geliştikçe, bu evrimsel değişikliklerin "basamaklar" gibi olduğunu ifade etti.

Cambridge'deki Wellcome Sanger Enstitüsü, değişkenleri takip etme çabalarının bir parçası olarak haftada en az 5.000 Kovid örneğini sıralıyor.

Enstitüden Dr Ewan Harrison, XBB.1.5'in muhtemelen bir kişiye iki farklı Omicron türü bulaştığında ortaya çıktığını düşünüyor:

"Bir virüsten gelen genomun bir kısmı, ikinci bir virüsten gelen başka bir bit, genom parçası ile birleşir ve bunlar birleşince, bu yeni genomun sonraki virüs nesillerine iletilmesi devam eder."

Dünya Sağlık Örgütü (WHO), XBB.1.5'in şu ana kadar görülen diğer alt varyantlara göre bir "büyüme avantajına" sahip olduğunu doğruladı.

Ancak DSÖ, şu ana kadar önceki Omicron varyantlarından daha ciddi veya zararlı olduğuna dair bir belirti olmadığını söyledi.

XBB.1.5 nereye yayılıyor?

Hastalık Kontrol Merkezlerinin (CDC) tahminlerine göre, Ocak ayının ilk haftasında ABD'deki Covid vakalarının yaklaşık %28'ine XBB.1.5 neden oldu.

Son haftalarda hastanelere Covidli vaka kabulleri artıyor ve bazı ülkeler ücretsiz test programını yeniden başlatmaktadır. Türkiye’de de XBB varyantı olduğunu enfeksiyon hastalıkları öğretim görevlileri, Ocak 2023 itibariyla ifade etmektedir.

XBB.1.5 varyantı yükselişe geçebilir mi?

Muhtemelen evet, öyle görünüyor,  "beklediğimiz gibi" varyantın yaygınlaşması halinde daha fazla hastaneye yatış beklendiğini tahmin ediliyor.

Grip ve Covid artış halinde ve Covid ve grip "ikizi" hastalıkları çoktan başladı. (Aralık2022 ila Ocak 2023).

Nasıl devam edecek, göreceğiz.

*******