Norovirüs nedir?

Norwalk virüsü, artık resmi olarak Norovirüs olarak biliniyor. "Norwalk virüsü" adı, 1968 yılında Norwalk, Ohio'da meydana gelen ilk tanınan gastroenterit salgınından gelmektedir ve bu salgın, virüsün tanımlanmasına yol açmıştır. Başlangıçta, virüse salgının yaşandığı yerden dolayı bu isim verilmiştir.

Ancak, yapılan araştırmalarla bilim insanları, bu virüsün Calicivirüs ailesine ait olduğunu keşfetmişlerdir. Bu aile, gastroenterit hastalıklarına yol açan virüsleri içerir. Sonuç olarak, virüsün resmi adı Norovirüs olarak değiştirilmiştir; bu, Calicivirüs ailesindeki sınıflandırmasını yansıtan daha doğru bir isimdir. Zarfsız, tek zincirli RNA virüsleridir. 

Norovirüs, mide ve bağırsakların iltihaplanmasına yol açan, gastroenterit olarak bilinen bir virüs kaynaklı enfeksiyonun en yaygın nedenlerinden biridir. Dünya çapında viral gastroenteritin en yaygın nedenlerinden biri olarak kabul edilir ve her yaş grubundan insanı etkileyebilir. Virüs, insanların yakın temas halinde olduğu yerlerdeki salgınlarla ilişkilidir, örneğin gemiler, huzurevleri, okullar ve restoranlar gibi yerlerde yayılabilir. Yılın her dönemi görülse de Aralık ila Mart ayı sonuna dek daha yaygındır.

Norovirüs Enfeksiyonunun Belirtileri

Norovirüs enfeksiyonu belirtileri, genellikle 12 ile 48 saat içinde ortaya çıkar ve şunları içerebilir:

· Mide bulantısı

· Kusma (genellikle ani ve şiddetli)

· İshal (sulu, kanlı olmayan)

· Mide krampları, karın ağrısı

· Hafif ateş

· Baş ağrısı

· Kas ağrıları

· Yorgunluk, halsizlik

Çoğu belirti 1 ila 3 gün içinde geçer, ancak bu süre zarfında dehidratasyon (vücutta su kaybı) nedeniyle kişi çok hasta hissedebilir, özellikle kusma ve ishal çok şiddetliyse.

Norovirüsün Yayılma Yolları

Norovirüs son derece bulaşıcı bir virüstür ve çeşitli yollarla yayılabilir:

Bireyden bireye bulaşma:

Enfekte bir kişiyle doğrudan temas, örneğin enfekte kişiye bakım sağlamak, ortak eşyalar kullanmak veya hasta bir kişiyle yakın temasta bulunmak.

Kontamine olmuş gıda veya su:

o Virüsün bulunduğu gıda veya içeceklerin tüketilmesi. Çiğ deniz ürünleri (özellikle istiridye), yıkanmamış meyve ve sebzeler ve atıklarla kirlenmiş su yaygın kaynaklardır.

Kontamine olmuş, virüs taşıyan yüzeylere temas:

o Virüs, tezgahlar, kapı kolları veya banyo ekipmanları gibi yüzeylerde günlerce hatta haftalarca hayatta kalabilir. Bu yüzeylere dokunduktan sonra ağız, göz veya buruna dokunmak enfeksiyona neden olabilir.

Hava yoluyla yayılma:

o Norovirüs, bir kişinin kusarken havaya karışan küçük parçacıklarla da yayılabilir. Bu parçacıklar yakın yüzeylere düşebilir veya başkaları tarafından solunabilir.

Kuluçka Süresi

Norovirüs enfeksiyonunun kuluçka süresi, yani virüse maruz kalındıktan sonra belirtilerin ortaya çıkma süresi genellikle 12 ile 48 saat arasındadır.

Enfeksiyonun Süresi

Çoğu kişi, norovirüs enfeksiyonundan 1 ila 3 gün içinde iyileşir. Ancak, enfeksiyonun akut evresinde, kişiler şunları yaşayabilir:

· Şiddetli kusma ve ishal (bu, sıvı kaybına, dehidratasyona yol açabilir)

· Genel halsizlik ve yorgunluk

· İştah kaybı

Komplikasyonlar

Norovirüs enfeksiyonları, sağlıklı bireylerde genellikle şiddetli değildir. Ancak, hassas gruplarda komplikasyonlara yol açabilir:

· Dehidratasyon: Norovirüs enfeksiyonunun en yaygın komplikasyonudur, özellikle çocuklar, yaşlılar ve bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde. Dehidratasyon belirtileri arasında ağız kuruluğu, baş dönmesi, azalmış idrar yapma ve halsizlik bulunur.

· Şiddetli hastalık: Bazen enfeksiyon, altta yatan sağlık sorunlarını kötüleştirebilir, özellikle bağışıklık sistemi zayıf olanlar için daha ciddi sağlık problemlerine yol açabilir.

Norovirüs Enfeksiyonu Tedavisi

Norovirüs enfeksiyonu için özel bir tedavi yoktur. Çünkü bu bir viral hastalıktır, antibiyotikler (bakteriyel enfeksiyonları tedavi eder) etkili değildir. Tedavi, belirtilerin yönetilmesine yöneliktir:

Sıvı alımı: İshal ve kusma dehidratasyona yol açabileceğinden, sıvı almak çok önemlidir. Oral rehidratasyon çözümleri (ORS), su ve elektrolit içeren içecekler, toz halinde satılan ve sulandırılarak kullanılan, elektrolit içeren ilaçlar, kaybolan sıvıları ve elektrolitleri yerine koymaya yardımcı olur.

Dinlenme: Dinlenmek, vücudun iyileşmesine yardımcı olur.

Reçetesiz ilaçlar: Kusma veya ishalin semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabilecek ilaçlar kullanılabilir, ancak bunları kullanmadan önce doktorunuza danışmalısınız.

Norovirüs Enfeksiyonundan Korunma

Norovirüs son derece bulaşıcı olduğu için, korunma, yayılmasını önlemede çok önemlidir. Enfekte olmamak için şu önlemleri alabilirsiniz:

El hijyeni:

o Tuvaleti kullandıktan sonra, bebek bezi değiştirdikten sonra ve yemek yemeden veya yemek hazırlamadan önce ellerinizi sabun ve suyla iyice yıkayın.

o El dezenfektanları, norovirüs üzerinde çok etkili değildir, bu yüzden sabun ve su tercih edilmelidir.

Gıda güvenliği:

o Meyve ve sebzeleri iyice yıkayın.

o Deniz ürünlerini, özellikle istiridyeleri, iyice pişirin.

Temizlik ve dezenfeksiyon:

o Özellikle mutfak ve banyo gibi alanlarda yüzeyleri düzenli olarak, norovirüse karşı etkili ürünlerle (genellikle çamaşır suyu bazlı temizleyiciler) dezenfekte edin.

o Bir kişi hasta olduğunda, kirlenen yüzeyleri, kapı kolları, ışık anahtarları ve banyo ekipmanlarını temizleyin.

Enfekte Kişilerle Temastan Kaçınma:

o Eğer biri hastaysa, özellikle kusma ve ishal varsa, onlarla yakın temastan kaçının. Norovirüs, belirtiler varken en bulaşıcıdır, iyileşmeden sonra bile 2 hafta boyunca yayılabilir.

Hastaysanız Evde Kalın:

o Mide bulantısı, kusma veya ishal gibi gastroenterit semptomlarınız varsa, iş veya okul gibi yerlerden ziyade evde kalın. Bu, virüsün başkalarına yayılmasını önler.

Salgınlar ve Ortamlar

Norovirüs, kapalı veya kalabalık ortamlarda özellikle etkilidir, örneğin:

· Gemiler: Sınırlı alan varsa ve yolcular ile mürettebat arasındaki yakın temas nedeniyle salgınlar olabilir.

· Huzurevleri ve hastaneler: Hassas popülasyonlar ve yüksek temas yüzeyleri bu ortamları salgınlara karşı duyarlı hale getirir.

· Okullar: Çocuklar hijyen kurallarına dikkat etmediklerinden virüs hızlıca yayılabilir.

· Restoranlar: Gıda hazırlığı veya hizmeti sırasında kirlenme olduğunda büyük salgınlara yol açabilir.

Virüsün Önemi

Norovirüs, genellikle ölümcül olmasa da önemli bir halk sağlığı sorunu yaratır:

· Küresel yük: Norovirüs, dünyada en yaygın viral gastroenterit nedenidir ve her yıl milyonlarca vakaya yol açar.

· Hastaneye yatışlar: Akut gastroenterit nedeniyle hastaneye yatışların en yaygın nedenlerinden biridir.

· Ekonomik maliyet: Hasta günleri ve sağlık giderleri nedeniyle önemli bir ekonomik yük oluşturur.

Sonuç

Norovirüs (önceden Norwalk virüsü olarak biliniyordu), kusma, ishal ve mide kramplarına yol açan son derece bulaşıcı bir virüstür. Kalabalık ortamlarda ve kirlenmiş gıda ve su yoluyla kolayca yayılabilir. Çoğu vaka 1 ila 3 gün içinde iyileşirken, özellikle hassas gruplar için ciddi komplikasyonlar yaratabilir. Korunma, el yıkama, gıda güvenliği ve yüzey temizliği gibi önlemlerdir.

***