Beslenmeye Başlama Önerileri

Beslenme Önerileri

Sadece anne sütü alan bebekler 6. ayda, mama ile ve karışık beslenen bebekler ise bebeğin durumuna göre daha erken, 5. ay civarı ek gıdalara başlayabilir. Beslenmeye hazır bir bebek, başını dik tutabilen, en azından destekle oturabilen, o sırada aç olan bir bebek olmalıdır. 

3 gün kuralı: Yeni bir gıda başlandığı zaman, en az 3 gün boyunca sadece bu gıda verilir, aynı anda birden fazla yeni gıda verilmez.

Yoğurt başlanır. Sırf su yerine gıdayı püre şeklinde vermek daha doğrudur. Kıvam giderek arttırılır. Pürelerden önce sebze püreleri ile başlamak daha doğru olur. Sonra meyve püreleri eklenir. Mesela, elma püresi başlanınca 3 gün boyunca sadece elma püresi verilir, 4. Gün elma püresi ile beraber armut püresi başlanır, armut püresi de 3 gün boyunca, elma püresi ile beraber verilir. Yoğurt da başlanırken, 3 gün yoğurt verilir. Bu şekilde ekleme yapılarak gıdalar verilir. Bu kuralın amacı, gıda alerjilerinden kaçınmaktır. Aynı zamanda sindirim sıkıntıları da en aza indirilmiş olur.

Gıdalar önce çay kaşığı sonra tatlı kaşığı ile denenir ve giderek verilen miktar arttırılır. Bebeğin isteğine göre artış devam ettirilir. Mesela yoğurt, yarım ila bir su bardağına kadar bir öğünde verilebilir. Bebeğin reddettiği gıdaları vermek için zorlamayın. Yaklaşık bir hafta kadar sonra tekrar deneyin. Bebek dilini öne doğru atar, bu doğal bir reflekstir, sabırla denemeye devam etmelisiniz. Yavaş yavaş diliyle gıdayı almayı öğrenecektir. Kimi çok hızlı öğrenir, kimi bebekse yavaştır, bu normaldir, asla bebeğinizi başka bebeklerle kıyaslamayın.

Öğünler bebeğin ayına ve isteğine göre günde 5-7 kez olacak şekilde ayarlanır. Öğünler arası en az 3 saat olması tavsiye edilir.

Bebek iyice acıkmadan beslemeyin.

Gıda saklama kapları cam olmalıdır. Bebeğin bulaşıkları için ayrı bulaşık süngeri kullanılmalı ve sürekli yenilenmelidir.

1. Sebze püreleri

2. Yoğurt: Evde hazırlanması tercih edilir. Tuzsuz, kaymaksız yoğurt kullanılmalıdır. İnek sütü ile hazırlanır. Alerjik döküntü veya barsak alışkanlığında ciddi bir değişiklik olursa, keçi sütü denenebilir, ancak bunda da alerji olabilir. Böyle durumlarda hekime danışılarak süt proteinlerinden arındırılmış özel mamalar kullanmak gerekebilir.

3. Meyve püreleri: Meyve püreleri hazırlanırken cam rende kullanılması önerilir. Elma, armut, mevsimine göre meyveler.

Asitli olan portakal, mandalina ve benzerleri en son olarak verilir. (7. Aydan sonra).

Bebeğin beslendiği ortam mümkün olduğunca ferah, kokusuz ne aşırı sıcak ne de soğuk olmalıdır. Bebeğe yatar vaziyette yemek yedirilmez. En azından destekli oturabiliyor olması lazımdır. Destekle oturtarak 45-50 derece açıyla besleyebilirsiniz. Yemekten sonra hemen yatılmaması gerekir. En az 20 dakika zaman geçmelidir. Zeminlerde kaymayan, emniyet kemeri olan bir mama sandalyesi tavsiye edilir.

YEMEK LİSTESİ ÖRNEKLERİ

5 aylık: Her 3- 4 saatte bir anne sütü ya da 5-6 öğün mama. Anne sütü azaldıysa, 1-2 öğün mama ile tamamlanır. Bebek sadece mama

ile besleniyorsa, 5. ayda meyve sularına başlanarak bir öğün mama kaldırılır. Ortalama, günde, 150 ml kilogram başına mama verilir.

6 aylık: 4-5 öğün anne sütü ya da 150’şer ml’lik 3 öğün mama + 1 öğün yoğurt + 1 öğün meyve püresi + 1 öğün 150-200 g sebze püresi.

7-9 aylık: 08.00: Anne sütü ya da 1 bardak devam maması + 1-2 bisküvi + 1 yumurta sarısı veya 1 kibrit kutusu kadar beyaz peynir.

10.00: Meyve püresi + 1 bisküvi.

13.00: Sebze çorbası (Çorbalara 8. ayda kuzu etinden kıyma 1 tatlı kaşığı kadar eklenir.)

16.00: Anne sütü ya da 150 ml mama ya da yoğurt.

20.00: 150 ml mama ya da muhallebi ya da anne sütü.

Gece: Anne sütü.

10-11 aylık: 08.00: Anne sütü veya mama + pekmez + 1 ince dilim ekmek + 1 tam yumurta sarısı + 1 çay kaşığı tereyağı.

12.00: Sebze püresi + püreye karıştırılmış 2 tatlı kaşığı haşlanmış tavuk veya 1 köfte. Sebze püresi yerine ev yemekleri ezilerek

verilebilir. Sabah ekmek almadıysa bu öğünde verilir.

16.00: 150-200 g muhallebi veya yoğurt + meyve püresi.

20.00: Muhallebi veya yoğurt (1-2 kaşık yoğurt ile karıştırılabilir) + 2-3 çorba kaşığı sebze püresi.

12 aylık: Sabah: 150 ml süt+30 g beyaz peynir ya da yumurta + 1-2 bisküvi veya ince 1 dilim ekmek + 1 tatlı kaşığı bal ya da pekmez.

Öğle: Etli sebze yemeği veya sebze püresi, yoksa, 1 köfte + makarna ve meyve püresi.

İkindi: 150 ml devam maması ya da süt veya yoğurt ya da sütlaç + 2 bisküvi.

Akşam: 2-3 çorba kaşığı sebze püresi + ezilmiş makarna veya pilav + yoğurt.

0-1 yaş için öneriler
6. aydan sonra bebek, besinleri ağzında çevirerek çiğner. Asıl çiğneme, dişlerin çıkmasından, yani, ortalama 1 yaşından sonra başlar.

Bu nedenle 1 yaşına dek besinler, sulu, ezilerek, yumuşak şekilde verilir. 1 yaşından sonra da kemikli, büyük parçalı et, kızartma, kavurma türü ve acılı besinler verilmez.

Unlu besinlerin sindirimi 4. aydan sonra başlar ve yaşına dek giderek normale ulaşır. Yağ sindirimi normal olmakla birlikte, fazla yağlı gıdalar ishale neden olur. Fazla şekerli gıdalar da ishal yapabilir. Yiyeceklere ilk 1 yılda tuz eklenmez. Bal verilmez.

Süt: Sterilize değilse, çiğ süt tülbentten süzülür, sonra ateşe konur. Kabardıktan sonra karıştırılarak 5 dakika kaynatılan süt, hızla soğutularak cam şişeye konur, buzdolabında saklanır.

Yoğurt: Çarşıdan alındıysa, kaymak kısmı ayrıldıktan sonra bebeğe verilir. Evde yapımı: Kaynatılmış süt ılıtılır. Eli yakmayacak derecede ılık süte 1 litre süt için 1 yemek kaşığı yoğurt eklenir ve karıştırılır. Isı kaybını önlemek için üzeri örtülür, 5-6 saat içinde süt yoğurda dönüşür. Buzdolabında 1 gün bekletilir.

Muhallebi: Bebek için hazırlanan muhallebinin kıvamı daha akıcı ve daha az tatlı olmalıdır. Şeker yerine pekmez kullanılabilir. 1,1/3 (bir artı üçte bir) çay bardağı süt, 1 silme çay kaşığı pirinç unu, 1 silme çay kaşığı şeker. Pirinç unu bir miktar sütle ezilir, kalan süt eklenir. Karıştırılarak hafif ateşte pişirilir. Şeker eklenerek karıştırılır ve ateşten indirilir. Süt, şekerle birlikte kaynatılırsa, süt proteinlerinde kayıplar olur.

Meyveler

Elma ve Şeftali Suyu ve Püresi: 1 adet orta büyüklükte elma, şeftali. Kabukları soyulur. Meyve sıkma aleti varsa, suyu çıkarılır. Yoksa, rendelenir ve temiz bir tülbentten süzülür. Püre yapılacaksa, cam rende ile rendelenir. Meyve rendesi ince, ezme şeklinde olmalıdır.

Portakal, mandalina suyu: 1 küçük portakal veya mandalina, limonlukta sıkılır. (8.aydan itibaren).

Muz püresi: Yarım muz, küçük küçük parçalanır, çatalla ezilir.

Çorbalar

Sebze çorbası: 2-3 yaprak ıspanak (7. aydan sonra önerilir), 1 küçük patates, ¼ (bir bütünün çeyrek kadarı) kabak, ¼ havuç, 1 çay kaşığı sıvı yağ, 1 su bardağı su. Sebzeler yıkanır, kabuklu sebzeler soyulur ve doğranır. Küçük bir tencerede kaynamakta olan suya atılır. Su, sebzelerin üzerini örtecek kadar olmalıdır. Ateş kısılır, sebzeler yumuşayıncaya dek pişirilir. Pişmiş sebzeler ezilerek süzgeçten geçirilir, 1 çay kaşığı yağ eklenir. Patates yerine 1 tatlı kaşığı pirinç veya kırmızı mercimek de eklenebilir.

Mercimek çorbası: 1 yemek kaşığı kırmızı mercimek, 1 su bardağı su, 1 çay kaşığı sıvı yağ. Mercimek ayıklanır, yıkanır ve kaynamakta olan suya atılır. Ateş kısılır, mercimekler yumuşayıncaya dek pişirilir, ezilir, yağ eklenir.

Pirinç-mercimek çorbası: ½ yemek kaşığı kırmızı mercimek, ½ yemek kaşığı pirinç, 1,1/4 (bir artı çeyrek) su bardağı su, 1 çay kaşığı sıvı yağ. Mercimek, pirinç, ayıklanır, yıkanır ve kaynamakta olan suya atılır. Yumuşayıncaya dek pişirilir, yağ eklenir. Pirinç yerine bulgur konarak da yapılabilir.

Yayla çorbası: ¾ (dörtte üç) su bardağı yoğurt, ½ (yarım) su bardağı su, 1 yemek kaşığı pirinç, 1 çay kaşığı sıvı yağ, 1 çay kaşığı un. Pirinç ayıklanır, yıkanır ve su ile haşlanır. Ilımaya bırakılır, yoğurt ve ezilmiş un eklenir. Karıştırılarak pişirilir, yağ eklenir.

Tarhana çorbası: 1 su bardağı su, ½ yemek kaşığı tarhana, 1 tatlı kaşığı yağ. Tarhana, soğuk su ile ezilir ve karıştırılarak pişirilir, yağ eklenir. Tarhana hazırlanırken doğrudan güneşe maruz kalmamalıdır ve acısız olmalıdır.

Yumurta: Haşlama: Yumurta yıkanır, hafif ılıklaşmaya başlayan ancak kaynamayan suda 8-10 dakika kaynatılır ve derhal soğuk suya çıkarılarak soğutulur. Uzun süre pişirme, yumurta sarısının etrafında yeşil halka oluşturur. Bu da, besin değerini azaltır.

Etler

Kıyma şeklinde verilir. Kıyma hafif ateşte ezile ezile suyu çekinceye dek pişirilir, ancak kavrulmaz. Bu şekilde hazırlanmış kıyma, çorbalara eklenir. İlk verilen etin, GDO beslenmelerinden etkilenmediği için kuzu eti olması iyi olur. Tavuk etinden yapılmış kıyma da aynı şekilde verilir. Balık, ızgara veya buğulama olarak ve kılçıkları ayıklanarak yedirilir.

Kurubaklagiller

Nohut ve kuru fasulye ezmesi: 2 yemek kaşığı nohut veya fasulye, 1 çay kaşığı yağ, 2 su bardağı su. Nohut, fasulye ayıklanır, yıkanır ve 8-10 saat süreyle ıslatılır. Islatma suyu dökülür. Yumuşayan nohut ve fasulyenin kabukları soyulur. Üzerini 1-2 parmak geçecek kadar su ile yumuşayıncaya dek pişirilir. Pişen nohut, fasulye ise haşlama suyu içinde, çatalla ezilir. Haşlama suyu dökülmez.

1-2 YAŞ İÇİN YEMEK LİSTESİ ÖRNEĞİ

Sabah: 1 yumurta, yarım dilim ekmek, 1 küçük bardak süt, 1 fincan portakal veya domates suyu.

Öğle: 1 kepçe kıymalı sebze yemeği, 2-3 kaşık yoğurt, 1 ince dilim ekmek.

İkindi: 1 küçük bardak süt, 1 dilim kek.

Akşam: 1 kepçe mercimek-bulgur karışımı koyu çorba veya pilav, 2-3 kaşık yoğurt, 1-2 adet meyve veya meyve suyu, 1 ince dilim

ekmek.

Yatmadan önce: 1 bardak süt.

****** 

Beslenme önerileri, öğün tarifleri ve örnekleri, tıbbın her alanında olduğu gibi değişime uğrayan ve sürekli güncellenmesi gereken tarif, örnek ve önerilerdir. Yukarıda yazılı olanlar tamamen öneri mahiyetindedir. Beslenmeye başlama ve beslenmenin takibi, her bebek için ayrı ve o bebeğe özgü olarak, yakın takip ile, bir çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanı tarafından yapılmalıdır.