Yenidoğanda Sarılık

Yenidoğanda Sarılık

Yaşamın özellikle ilk haftası sarılık çok önemlidir.  

Doğumdan sonraki ilk günde sararma fark ederseniz bu durum acildir. Derhal bir çocuk sağlığı ve hastalıkları uzman doktoruna muayene ettirmeniz gerekir. Acilen total bilirubin denilen sarılık tahlili ve gerekirse diğer kan tahlilleri yapılmalı, sonuca göre hastaneye yatırılmalıdır. 

Bebek sarardı mı ilk olarak yüzde ve gözlerde başlar. Göbek hizasının altında sarılık varsa, sarılık değerinin artmış olduğu tahmin edilir. Giderek vücudun alt kısımlarına, ayak tabanlarına dek iner. İniyorsa zaten sarılık daha da artmış demektir. Bu durumda tahlil gerekmektedir. 

Neden her bebek sararmaz?  Sarılık değerleri çoğu bebekte belli miktarın altındadır. Bu tamamen normal bir durumdur, buna fizyolojik sarılık adı verilir. Sarılık ölçümleri normal kabul edilen değerlerin üstünde ölçüldüğünde ise bu duruma patolojik sarılık adı verilmektedir. İşte bu patolojik sarılıklarda tedavi gerekmektedir. 

Sarılıkların nedenleri nelerdir? 

Genel olarak zaten yenidoğan bebeklerin karaciğer çalışma kapasitesinin düşük olduğu ve kandaki sarılık maddesini yeterince temizleyemediği ifade edilmektedir.  

Sarılık genel olarak iki tiptir. 

Birincisi karaciğer sarılığı diye bilinen tiptir. Bu sarılık tipi, safra kanalı tıkanıklıkları ve karaciğer hastalıklarında, doğuştan veya sonradan ortaya çıkabilir. Nadiren bazı virüs hastalıklarında da bu tip sarılık olur. 

Ama, yenidoğan sarılıkları genel olarak bulaşıcı değildir. Yenidoğan sarılıklarını, bulaşıcı sarılık hastalıklarıyla karıştırmamak gerekir. 

İkinci tip sarılık, kan hücrelerinin parçalanması sonucu ortaya çıkar. Kan uyuşmazlıkları, kan hücrelerini parçalayan hastalıklar, bağırsaktan tekrar kana geçen sarılık maddesi gibi bir çok nedenleri vardır. Yenidoğan sarılığının en çok sebebi bu ikinci tip sarılıklardır. 

Ayrıca, yenidoğanda sarılık 14 günden fazla devam ederse (erken doğanlarda 21 günden fazla) o zaman uzamış sarılık dediğimiz durum var demektir. Uzamış sarılıklara başka bir sayfada devam edilecektir. Şimdi ilk günlerde gördüğümüz sarılıklara dönelim. 

Sarılık için ne yapmak gerekir?  

Sarılık her zaman gözle fark edilmeyebilir. O yüzden özellikle hayatın ilk haftası mutlaka sarılık için uzman hekim muayenesi yaptırmak gerekir. 

Sarılık için gerekli gördüğünde hekim tahlil ister. 

Özellikle ilk 7 gün, en çok da ilk 4 gün topuk kanından bakılan sarılık (total bilirubin) değerleri çok önemlidir. 

Bu değerler, bebeğin doğum haftası ve kilosuna göre bir çizelgede bakılarak riskli ise ışık tedavisine (fototerapi) başlanır. Işık tedavisinin etkili olabilmesi için bebeğin ışığın altında bezi hariç çıplak olarak ve sadece emzirme saatleri hariç sürekli tutulması gerekir. 

Işık tedavisinin süresi sarılık değeri ve bebeğin durumuna göre bir günden bir çok güne dek uzayabilir. Bu tedavi genelde hastane ortamında yapılır. 

Işık tedavi cihazları çok çeşitlidir. Bir kısmı hafif sarılıklar için evde kullanmaya uygundur. Ancak yine de yakından takip gerekmektedir. 

Evde kullanmaya uygun, alttan ışık veren bu cihazların sarılığı düşürme kapasitesi sınırlıdır. 

Sarılık değerleri fototerapi ile düşmezse veya fototerapi ile tedavi olma düzeyini de aşıyorsa, yine uygun çizelgelere bakılarak kan değişimi yapılır. 

***