Embedded Files
EL AYAK AĞIZ HASTALIĞI (EAAH)
El, ayak ve ağız hastalığı 5 yaşın altındaki çocuklarda sık görülür, ancak herkes, her yaşta bu hastalığa yakalanabilir.
Hastalık genellikle ciddi değildir, ancak çok bulaşıcıdır. Okullarda ve kreşlerde hızla yayılabilir.
El, ayak ve ağız hastalığının (EAAH) semptomları genellikle ateş, ağız yaraları ve deri döküntüsünü içerir. Döküntü genellikle ellerde ve ayaklarda bulunur.
El, ayak ve ağız hastalığı, bebeklerde ve 5 yaşından küçük çocuklarda sık görülür. Çoğu çocuğun 7 ila 10 gün boyunca hafif bulguları vardır.
Ateş ve grip benzeri bulgular mevcuttur.
Çocuklar genellikle virüsü kaptıktan 3 ila 5 gün sonra ateş ve diğer grip benzeri belirtiler gösterirler. Bunlar şunları içerebilir: Ateş, iştahsızlık, boğaz ağrısı, iyi hissetmeme, halsizlik, ağız yaraları
Çocuğunuzda ağrılı ağız yaraları olabilir. Bu yaralar genellikle dilde ve ağzın iç kısımlarında su toplayan ve ağrılı hale gelebilen küçük kırmızı noktalar olarak başlar.
Yutma işleminin çocuğunuz için acı verici olabileceğine dair işaretler:
Yemek yememek veya içmemek
Normalden daha fazla veya yeni salya akıtması
Sadece soğuk sıvılar içmek istemesi
Deri döküntüsü
Çocuğunuzun avuç içlerinde ve ayak tabanlarında deri döküntüsü olabilir. Ayrıca kalçalarda, bacaklarda ve kollarda da ortaya çıkabilir.
Döküntü genellikle kaşıntılı değildir ve bazen tabanlarında kızarıklık alanı olan kabarcıklarla birlikte düz veya hafif kabarık kırmızı noktalar gibi görünür. Kabarcık şeklindeki sivilcenin içindeki sıvı, EAAH'ye neden olan virüsü içerebilir.
Kabarcıkları temiz tutun ve onlara dokunmaktan kaçının.
Bir sağlık kuruluşunda ne zaman görülmeli?
Çocuğunuz normal bir şekilde içemiyor ve susuz kalmış olabileceğinden endişeleniyorsanız.
Çocuğunuzun ateşi 3 günden uzun sürerse.
Belirti ve bulgular, 10 gün geçmesine rağmen düzelmezse.
Çocuğunuzun bağışıklık sistemi zayıfsa (vücudun mikroplar ve hastalıklarla savaşma yeteneği).
Belirtiler şiddetliyse.
Çocuğunuz çok küçük, özellikle 6 aydan küçükse.
Hekimler, hastanın yaşını ve diğer belirtileri göz önünde bulundurarak hastayı ve döküntü görünümünü inceleyerek genellikle bir kişide EAAH olup olmadığını anlayabilir.
Bazen sağlık hizmeti sağlayıcıları hastanın boğazından veya dışkısından örnekler toplayabilir ve bunları virüsü test etmek için bir laboratuvara gönderebilir. Ancak, bu testler nadiren yapılır.
Hastalık sırasında ve sonrasında ortaya çıkan durumlar (Komplikasyonlar)
El, ayak ve ağız hastalığı genellikle ciddi değildir. Neredeyse tüm hastalar 7 ila 10 gün içinde hiç veya çok az tıbbi tedavi ile iyileşir.
El, ayak ve ağız hastalığından kaynaklanan komplikasyonlar nadirdir.
-Sıvı kaybı (Dehidratasyon)
Bazı insanlar, özellikle küçük çocuklar, ağrılı ağız yaraları nedeniyle yeterince sıvı yutamazlarsa susuz kalabilirler. Ebeveynler, çocuklarının yeterince sıvı içmesini sağlayarak su kaybını önleyebilir.
-Tırnak ve ayak tırnağı kaybı
Çok nadir olmakla birlikte, insanlar el, ayak ve ağız hastalığı geçirdikten sonra el veya ayak tırnaklarını kaybedebilirler. El ve ayak tırnağı kaybı raporlarının çoğu çocuklarda olmuştur. Bildirilen bu vakalarda, kişi genellikle hastalandıktan sonraki birkaç hafta içinde tırnağını kaybeder. Tırnak genellikle kendi kendine büyür. Ancak el, ayak ve ağız hastalığının tırnak kaybına neden olduğuna dair kesin bir kanıt yoktur.
-Viral (aseptik) menenjit
Çok nadir olmakla birlikte, el, ayak ve ağız hastalığı olan az sayıda insan viral menenjite yakalanır. Ateş, baş ağrısı, boyun tutulması veya sırt ağrısına neden olur ve enfekte kişinin birkaç gün hastanede kalmasını gerektirebilir.
-Ensefalit veya felç
Çok nadir olmakla birlikte, el, ayak ve ağız hastalığı olan az sayıda insanda ensefalit (beynin iltihabı) veya felç görülür. Son derece nadirdir.
El, ayak ve ağız hastalığı bulaşıcı mıdır?
Evet. EAAH'ye virüsler neden olur. Bu virüslerden biriyle enfekte olan bir kişi bulaşıcıdır, bu da virüsü diğer insanlara bulaştırabilecekleri anlamına gelir.
Birisi EAAH hastasıysa, virüs şunlarda bulunabilir:
-Tükürük, salya veya burun mukusu gibi burun ve boğaz salgıları
-Ciltteki kabarcıklardaki sıvı
-Dışkı
EAAH'li kişiler genellikle hasta oldukları ilk hafta boyunca en bulaşıcıdır. Bununla birlikte, insanlar bazen belirtilerin ortadan kalkmasından günler veya haftalar sonra veya hiç bir belirti olmasa bile virüsü başkalarına bulaştırabilirler.
El, ayak ve ağız hastalığı nasıl bulaşır?
El, ayak ve ağız hastalığı (EAAH) aşağıdaki yollarla kolayca yayılır:
-Kişiden kişiye temas.
-EAAH hastası bir kişi hapşırdığında, öksürdüğünde veya konuştuğunda yapılan damlacıklar.
-Kirlenmiş yüzeyler ve nesnelerle temas.
EAAH'li bir kişi öksürdüğünde, hapşırdığında veya konuştuğunda oluşan virüsü içeren damlacıklarla temas.
Enfekte bir kişiye dokunmak veya onunla öpmek, sarılmak veya bardak veya çatal bıçak takımı yemek gibi başka yakın temaslarda bulunmak.
Çocuk bezi değiştirmek gibi enfekte bir kişinin kakasına dokunmak ve ardından gözlerinize, burnunuza veya ağzınıza dokunmak.
Kapı kolları veya oyuncaklar gibi üzerinde virüs bulunan nesnelere ve yüzeylere ve ardından gözlerinize, burnunuza veya ağzınıza dokunmak.
Nadiren de olsa, yüzme havuzları gibi eğlence amaçlı suları yutarak da virüs kapabilirsiniz. Bu durum, havuz suyu, klor ile uygun şekilde arıtılmazsa ve EAAH'ı olan bir kişinin dışkısıyla kirlenirse meydana gelebilir.
El, ayak ve ağız hastalığı yaygın mıdır?
Evet. EAAH yaygındır ve çoğunlukla yaz ve sonbaharda görülür, ancak yılın herhangi bir zamanında da bulaşabilir.
El, ayak ve ağız hastalığına neden olan virüsler nelerdir?
EAAH'ye enterovirüs ailesine ait virüsler neden olur:
Koksaki (Coxsackie) virüsleri: Coxsackievirus A16, tipik olarak el, ayak ve ağız hastalığının en yaygın nedenidir. Diğer Koksaki virüsleri de hastalığa neden olabilir.
Coxsackievirus A6 ayrıca EAAH'ye neden olabilir ve semptomlar daha şiddetli olabilir.
Enterovirüs 71 (EV-A71), Doğu ve Güneydoğu Asya'daki vakalar ve salgınlarla ilişkilendirilmiştir. Nadir olmasına rağmen EV-A71, ensefalit (beynin iltihabı) gibi daha ciddi hastalıklara neden olabilir.
Hayvanlar el, ayak ve ağız hastalığına yakalanır mı?
Hayır. Sığır, domuz, koyun ve keçi gibi hayvanlar, el, ayak ve ağız hastalığından farklı olarak şap hastalığına (veya toynak ağız hastalığına) yakalanabilir.
El, Ayak ve Ağız Hastalığının Önlenmesi
El, ayak ve ağız hastalığı (EAAH) çok bulaşıcıdır. Aşağıdaki basit adımları izleyerek EAAH'ye yakalanmayı veya yayılmayı önlemeye yardımcı olabilirsiniz.
Ellerinizi yıkayın
Ellerinizi sık sık sabun ve suyla en az 20 saniye yıkayın. Sabun ve su yoksa alkol bazlı el dezenfektanı kullanın.
Her zaman ellerinizi yıkayın:
*Çocuk bezini değiştirdikten sonra.
*Tuvaleti kullandıktan sonra.
*Burnunuzu sildikten, öksürdükten veya hapşırdıktan sonra.
*Hasta birine bakmadan önce ve sonra.
Çocukların ellerini yıkamasına yardım edin. Onlara ellerini nasıl yıkayacaklarını öğretin ve sık sık yıkadıklarından emin olun. Kabarcıkları temiz tutmalarına ve onlara dokunmaktan kaçınmalarına yardımcı olun.
Hasta olan kişilerle yakın temastan kaçının.
Sarılmak veya öpmek gibi hareketlerle EAAH'ı olan birine dokunmaktan kaçının.
Çocuğum hastalanırsa okula dönebilir mi?
Hemen dönmesi önerilmez. Ancak, EAAH normalde hafif olduğundan, çocuklar aşağıdaki koşullar sağlandığı sürece, bir kaç gün takip edildikten sonra, çocuk bakımına ve okullara gitmeye devam edebilir:
-Ateşi yok.
-Ağız yaraları ile kontrolsüz salya akması yok.
-Sınıf etkinliklerine katılmak için yeterince iyi hissediyorsa.
Ne zaman geri dönmelerinin uygun olduğundan hala emin değilseniz, çocuğunuzun doktoruyla konuşun. Bazı durumlarda, aile sağlığı merkezleri, EAAH'li çocukların bir salgını kontrol altına almak için evde kalmalarını zorunlu tutabilir.
Gözlerinize, burnunuza ve ağzınıza dokunmaktan kaçının
Elinizde virüs varsa ve ardından gözlerinize, burnunuza veya ağzınıza dokunursanız, EAAH ile enfekte olabilirsiniz. Hastalanma şansınızı azaltmak için yıkanmamış ellerle gözlerinize, burnunuza ve ağzınıza dokunmayın.
Temizleyin ve dezenfekte edin: Oyuncaklar ve kapı kolları gibi sık dokunulan yüzeyleri ve paylaşılan nesneleri temizleyin ve dezenfekte edin.
Aşısı var mı?
Bu virüslere karşı geliştirilmiş bir aşı yoktur.
El, Ayak ve Ağız Hastalığı Nasıl Tedavi Edilir?
El, ayak ve ağız hastalığı (EAAH) olan çoğu kişi 7 ila 10 gün içinde kendi kendine iyileşir. EAAH için özel bir tıbbi tedavi yoktur.
Belirtileri tedavi edin ve sıvı kaybını önleyin
Siz veya çocuğunuz hastayken belirtileri hafifletmek ve su kaybını önlemek için adımlar atabilirsiniz.
Ağız yaralarının neden olduğu ateş ve ağrıyı hafifletmek için ilaçlar alın. Bu ilaçlar asetaminofen (paracetamol) veya ibuprofen içerebilir. Çocuklara aspirin vermeyin.
Yeterince sıvı tüketin. Ağız yaraları yutkunmayı acı verici hale getirebilir, bu nedenle çocuğunuz fazla su içmek veya sıvı almak istemeyebilir. Sıvı kaybı olmaması için yeterince sıvı aldıklarından emin olmak gerekir.
******
Google Sites
Report abuse