Soğuk algınlığı nedir?
Soğuk algınlığı, üşütme, soğuk alma, nezle, grip, rüzgardan etkilenme gibi tanımlamaların soğukla ilgisi yoktur. Bunlar, tıpta, üst solunum yolu enfeksiyonu, boğaz iltihabı, farenjit, tonsillit, bademcik iltihabı anlamına gelmektedir. Hepsi mikroplara bağlıdır. Virüs veya bakteriler tarafından meydana getirilir. Soğuk, direkt olarak, doğrudan doğruya hastalık yapmaz. Sadece bir kaç çalışmada, araştırmada, bağışıklığı hafif derecede azaltabileceği söylenmektedir, ama, soğuk, hastalık yapmaz.
Üşümekten hasta olabilir misin? Soğuk hava tek başına sizi hasta etmez. Ancak, hasta olma şansınızı artırabilir. Soğuk algınlığı ve grip (influenza) gibi hastalıkların kış aylarında daha sık görülmesinin nedeni kısmen budur.
Bu hastalıklar neden kışın daha sık görülür? Bunun nedenlerinden bazıları:
İç mekanlarda birlikte daha fazla zaman geçirmemiz. Kış aylarında birbirleriyle yakın temas halinde olmaları mikropların insandan insana daha kolay bulaşabilmesi anlamına geliyor. Hapşırdığınızda veya öksürdüğünüzde mikroplar havada damlacıklar halinde hareket edebilir. Ellerle bulaşır veya kapı kolları gibi mikrop bulaşmış yüzeylerde yaşayabilir. Bu, toplu taşıma, okullar ve iş yeri gibi kalabalık veya kapalı alanların mikroplar için mükemmel bir üreme alanı olduğu anlamına gelir.
Bazı mikroplar kış koşullarında ürerler. Araştırmalar, soğuk algınlığı ve gripten sorumlu bazı virüslerin, az güneş ışığı alan soğuk ve kuru koşullarda daha kolay hayatta kalabildiklerini bulmuştur. Grip virüsleri içeren damlacıklar da (örneğin öksürme ve hapşırma yoluyla) ortam soğuk ve kuru ise havada daha uzun süre kalabilir. Havalar soğuduğunda vücudunuzun savunması zayıflayabilir. Bazı küçük çapta yapılan ve kesinlik kazanmayan araştırmalar, kışın soğuk ve kuru koşullarının bağışıklık sisteminizin mikroplarla savaşmasını zorlaştırabileceğini öne sürmektedir. Burnunuz ve hava yollarınız, mukus (sümük) ve silya (kirpikler) adı verilen küçük, tüy benzeri yapılarla kaplıdır. Soluduğunuz virüsleri yakalayarak ve solunum yollarınızdan dışarı atarak bir bariyer görevi görürler. Mukusunuz ayrıca sizi hastalıklardan korumaya yardımcı olan antimikrobiyal maddeler içerir. Ancak kış aylarında soğuk ve kuru havayı solumak, burnunuzu ve boğazınızı kaplayan mukus ve silyaları etkileyerek onları daha az verimli hale getirebilir. Bu nedenle, kış aylarında bir mikropla temasa geçerseniz, hasta olma riskiniz biraz daha fazla olur.
Boğaz İltihabı (Farenjit, Tonsillit) ve Soğuk Algınlığı Yapan Mikroplardan Bazıları
VİRÜSLER
*Adenovirüsler (en az 100 farklı tipi var)
*Coronavirüsler (en az 7 tipi ve alt tipleri var)
*Cytomegalovirüs
*Epstein-Barr virüs
*Enterovirüsler (en az 72 tipi var)
*Herpes simpleks virüs tip1 ve 2
*HİV virüsü (İnsan immün yetersizlik virüsü)
*İnsan metapneumovirüs (A, B ...)
*İnfluenza virüsleri (A, B ana grup olmak üzere birçok alt tipi var)
*Kızamık virüsü
*Parainfluenza virüsler (en az 4 tipi ve alt tipleri var)
*Respiratuar sinsityal virüs (RSV)
*Rinovirüsler (100’den fazla tipi var)
BAKTERİLER
*Streptococcus pyogenes (Grup A streptokok)
*Arcanobacterium haemolyticum
*Fusobacterium necrophorum
*Corynebacterium diphteria
*Neisseria gonorrhoeae
*Grup C streptokok
*Grup G streptokok
*Francisella tularensis
*Yersinia pestis
*Chlamydophila pneumoniae
*Chlamydia trachomatis
*Mycoplasma pneuomoniae
*Miks anaeroblar (Vincent angina)