Meningokok (Menenjit) Aşıları

Meningokok bakterileri için aşılar 

Meningokoklar, bakteridir. Bunların A, B, C, Y, W şeklinde adlandırılmış bir çok cinsi vardır. 

Aslında sadece menenjit değil, özellikle kanda bu meningokok bakterilerinin olması ve yayılması demek olan sepsisten de (meningokoksemi) koruyucu özellikleri vardır. 

A, C, Y,  W135 isimli meningokok bakterileri için üretilmiş aşılar 

Bu aşılar, üretilme şekillerine göre farklı isimler alır. 

1) Meningokok bakterisini, difteri bakterisinin proteininine yapıştırarak elde edilen aşı, (Menveo), kas içine, en erken 2 aylıkken yapılır. 

* 2 ila 6 aylık bebeklerde, toplam 4 doz olmak üzere, en az 2 ay ara ile 3 doz uygulanır, 4. doz yani rapel dozu 12 ila 16 ay arasında yapılır. 

* 7 ila 23 aylık aşılanmamış çocuklarda iki doz şeklinde uygulanmalı, ikinci doz yaşamın ikinci yılında ve ilk dozdan en az 3 ay sonra uygulanmalıdır.

* 2 yaşından itibaren tek doz uygulanır. 

Diğer aşılarla aynı zamanda, farklı enjeksiyon yerlerinden uygulanarak verilebilir. (Tetanoz, Azaltılmış Difteri, Aselüler Boğmaca Aşısı (Tdap) ve İnsan Papillomavirus Aşısı HPV), Difteri, Tetanoz ve Asellüler Boğmaca Aşısı (DTap), Haemophilus influenzae tip b (Hib), inaktive çocuk felci aşısı (IPV), Hepatit B aşısı (HBV), Hepatit A aşısı (HAV), 7 değerlikli ve 13 değerlikli Pnömokok Konjuge Aşısı (PCV-7 ve PCV13), 5 değerlikli rotavirüs aşısı ve ve kızamık, kabakulak, rubella ve varisella aşısı (MMRV) ile birlikte sarı humma, tifo (Vi polisakkaridi), japon ensefaliti, kuduz aşıları ve çok bileşenli meningokok grup B aşısı (rekombinant, adsorbe))

2) Aşılardan difteri bakterisinin toksoidi aracılığı ile etki eden başka bir aşı, (Menactra), 

* 9 ila 23 aylık çocuklarda, en az 3 ay ara ile 2 doz kas içine uygulanır. 

* 2 yaştan itibaren, daha önce yapılmamışsa, ilk kez yapılacaksa, tek doz yapılır. 

* 2 yaşından itibaren 55 yaşına kadar olan kişilerde, daha önce bu aşı yapılmamışsa, tek bir doz yapılır.  Eğer ilk dozun uygulanmasından itibaren en az 4 yıl geçmişse ve menenjit hastalığı riski devam ediyorsa 15 yaşından 55 yaşına kadar kişilere tek bir rapel dozu yapılabilir. 

3) Diğer bir aşı da, tetanoz bakterisinin toksoidi aracılığı ile etki eder. (Nimenrix). Bu aşı da kas içine yapılır. 6 haftalık bebeklerden itibaren yapılabilir. 

* 6 hafta ila 6 ay arasındaki bebeklere en az 2 ay ara ile 2 doz uygulanır. Rapel dozu 12 aylıkken yapılır. 

* 6 ay ila 12 ay arası bebeklerde, ilk dozdan en az 2 ay sonra rapel yapılır, toplam 2 doz yapılmış olur. 

* 1 yaştan itibaren, bu aşı, hiç yapılmamış olanlara tek doz yapılır. 

DTaP-HBV-IPV/Hib ve 10 valanlı konjuge pnömokokal aşısı gibi hepatit B kombinasyonlu DTaP aşıları, inaktive edilmiş poliovirüs veya Haemophilus influenzae tip b (HBV, IPV veya Hib) dahil olmak üzere kombine difteri-tetanoz-asellüler boğmaca (DTaP) aşıları ile birlikte verilebilir.

1 yaşından itibaren hepatit-A ve hepatit-B aşıları, kızamık-kabakulak-kızamıkçık aşısı, kızamık-kabakulak-kızamıkçık-suçiçeği aşısı, 10-valan pnömokokal konjuge aşı veya adjuvan eklenmemiş mevsimsel grip aşısı gibi aşılarla aynı anda uygulanabilir.

Yaşamın ikinci yılında, DTaP-HBV-IPV/Hib aşısı gibi hepatit B, inaktif çocuk felci veya Haemophilus influenza tip b içeren kombine difteri-tetanoz-asellüler boğmaca aşısı dahil, kombine difteri-tetanoz-asellüler boğmaca aşısı ve 13-valanlı konjuge pnömokokal aşısı ile aynı zamanda uygulanabilir.

9 ila 25 yaş arasındaki bireylerde, human papillom virüsü (HPV) aşısı [Tip 16,18] ve kombine difteri-(azaltılmış antijen içeriği)-tetanoz-asellüler boğmaca (DTap) aşısı ile eş zamanlı olarak uygulanabilir.

Mümkün olduğu zamanlarda, DTaP-HBV-IPV/Hib aşısı gibi TT (tetanoz toksoidi) içeren aşılarla aynı anda, beraber uygulanmalı veya TT içeren aşılardan en az 1 ay önce uygulanmalıdır.

Her tip aşı için ayrı bir enjeksiyon bölgesi kullanılmalıdır. 

4)Diğer bir aşı da, tetanoz bakterisinin toksoidi aracılığı ile etki eder (Menquadfi). 1 yaşından itibaren çocuklara, ergenlere ve yetişkinlere uygulanabilen bir aşıdır. Tek doz, kas içine uygulanır. 

Bu 4 aşı markasından herhangi biri, uzman doktor görüşü alınarak yapılabilir. 

B tipi menenjit mikrobu (meningokok) için üretilmiş aşı olarak Türkiye’de Bexsero marka aşı mevcuttur. (2024). 

Bu aşı, toplam en az 3 doz olmak üzere kas içine uygulanır. 

* En erken, bebek 2 aylıkken uygulanır. En az 2 ay ara ile 2 doz, bebek 5 ayını bitirmeden yapılır. İkinci aşı dozundan en erken 6 ay sonra, rapel denilen pekiştirme veya hatırlatma dozu yapılır. Rapel dozu en geç 24 aydan önce, bebek 24 ayı bitirmeden yapılmalıdır. 

* 6 ay ila 11 ay arasındaki bebeklere henüz B tipi menenjit aşısı yapılmamışsa, en az 2 ay ara ile 2 doz aşı yapılıp en erken 2 ay sonra, en geç bebek 23 aylık olana dek rapel dozu yapılmalıdır. 

* 12 ila 23 ay arasında olup bu aşı hiç yapılmadıysa, en az 2 ay ara ile 2 doz aşı yapılıp ikinci dozdan 12 ila 23 ay sonra rapel dozu yapılır. 

2 yaş ve üzerinde, bu aşı hiç yapılmadıysa, en az 1 ay ara ile 2 doz aşı yapılır. 3. doz yani rapel dozu isteğe bağlıdır. 

Bexsero aşısı, aşıdan önce ateş düşürücü (genellikle paracetamol) verilebilen tek aşıdır. Diğer aşılar yapılmadan önce ateş düşürücü verilmez. 

Bexsero aşısı, difteri, tetanoz, boğmaca, Haemophilus influenzae tip b, çocuk felci, hepatit B, pnömokok, kızamık, kabakulak, kızamıkçık, su çiçeği ve meningokok (A, C, W, Y) aşılarından herhangi biri ile bir arada, farklı enjeksiyon yerlerinden verilebilir. 

***